|
“Het feit dat ik de dochter van de
gezagvoerder ben, heeft grote invloed gehad op mijn rouwverwerking.
Ik ben altijd bang geweest om andere nabestaanden te ontmoeten. Ik
was bang dat ze mij de schuld van mijn vader voor de voeten zouden
werpen. Ik heb dat gevoel nog steeds. Ik denk ook niet dat het over
zal gaan. Ik moet dat een plaats geven. Ik was heel blij dat ik
vorige maand bij de presentatie van het boek Tragedie op Tenerife
Robina Wessels heb ontmoet. Zij is de enige passagier die de ramp
overleefde omdat ze tijdens de tussenlanding besloot op Tenerife
blijven. Robina zei: 'Ik denk helemaal niet over jou in termen van
schuld'. Ik heb ook begrepen dat de 84-jarige meneer Van der Werf
van mening was dat hij met het uiten van beschuldigingen toch zijn
dochter, schoonzoon en drie kleinkinderen niet zou terugkrijgen. Dat
weet ik allemaal wel, maar toch heb ik het gevoel dat mijn vader
verantwoordelijk wordt gehouden voor al die slachtoffers. Daarom ben
ik ook nooit op zoek gegaan naar andere nabestaanden. Ik heb dat
niet gedurfd"
„De laatste keer dat ik mijn vader zag,
staat me nog helder op het netvlies. Die zondagochtend vertrok hij
heel vroeg. Ik sprong uit mijn bed om hem uit te zwaaien. Hij boog
zich in zijn auto naar het raam en zwaaide terug. Ik zie nog die
hand. Het laatste wat ik van hem heb gezien.
Hij was een voorbeeld voor me. Van hem heb ik de voorliefde voor De
Verenigde Staten en muziek. Mijn vader stond in het gezin een beetje
op de achtergrond. Werk was voor hem nummer één. Hij was veel
onregelmatig weg. Hij was een vader voor ons als het hem uitkwam,
Het gevoel van geborgenheid had ik meer bij mijn moeder. Mijn moeder
was echt de spil van het gezin. Ik was die zondagavond bij mijn
aanstaande schoonouders in Nieuw-Vennep. We zaten om een uur of acht
aan de koffie toen mijn broer Ron belde. Hij zei dat ik meteen naar
het ouderlijk huis in Sassenheim moest komen. Mijn vriend en ik
hadden het voorgevoel dat er iets goed fout zat. Toen ik thuiskwam
en Ron de deur opendeed werd dat door zijn gezicht bevestigd. „Papa
heeft een ongeluk gehad", zei Ron. Dan weet je meteen dat het
helemaal mis is. Maar dat het iets met het vliegtuig was, kon ik
niet bevatten. Dat iemand met zo'n staat van dienst dit zou
overkomen, verwacht je gewoon niet. Pas na weken drong de realiteit
tot mij door. Heel lang heb ik gedachte bij me ehad dat hij opeens
weer binnen zou komen lopen. Daarbij heeft ongetwijfeld meegespeeld
dat mijn vader een van de slachtoffers was die niet geïdentificeerd
was. Er is echt helemaal niets teruggevonden. We hebben nooit zeker
geweten dat hij was overleden. Mijn verstand zei van wel. Maar ik
dacht ook dat hij misschien wel een enorme klap had gehad, uit het
vliegtuig geslingerd was en zijn geheugen kwijtgeraakt. In het begin
had ik steeds dezelfde fantasie. Dat mijn moeder mij belt: ,Pappa is
teruggekomen! Hoe vind je dat nou!? Kom gelijk naar Sassenheim!'
Maar ach, dat kon natuurlijk niet."
„Gezagvoerder vertrekt zonder
toestemming, stond de dinsdag na de ramp al in de krant. Iedereen in
mijn omgeving riep meteen dat dit absoluut niet waar kon zijn. Hem
treft geen schuld, was de overtuiging. Hij heeft absoluut niets fout
gedaan. Pas later ga je het anders zien. Je leest de
onderzoeksrapporten en gaat zelf over de hele zaak nadenken. Dan
denk je: Hij heeft wel fouten gemaakt. Hij was ook een mens. In het
boek over Tenerife staat een foto van mijn vader. Daaronder staat:
Hij was een bijzonder mens. Dat was hij helemaal niet. Mijn vader
was een gewoon mens, zoals jij en ik, met zijn fouten en
tekortkomingen. In de serie missers en fouten op Tenerife heeft hij
er ook een of twee gemaakt. Ik wil niet zeggen dat alleen zijn fout
fataal was, maar alles bij elkaar was het dat wel. Binnen de familie
is daar nauwelijks over gepraat. Maar Ron en ik zijn het er over
eens dat hij onbewust - want we zijn ervan overtuigd dat hij voor
zichzelf dacht dat hij kon starten - een fout heeft gemaakt. Als je
moe bent dan kun je beslissingen nemen die je niet genomen zou
hebben als je uitgerust en fit zou zijn. Hij zal zich absoluut niet
bewust zijn geweest van de consequenties van zijn beslissing. Hij
moet hebben gedacht: 'Ik kan wel starten. Het zit wel goed.' Ik ben
bang voor de reacties als dit in de krant komt, maar ik vind dat ik
eerlijk moet zijn. Het heeft 25 jaar geduurd voordat ik kon toegeven
dat mijn vader fouten heeft gemaakt. Vijfjaar geleden was er een
documentaire op televisie met een reconstructie van de ramp. Toen
hadden wij nog heel sterk het gevoel dat mijn vader ten onrechte
alle schuld kreeg toegeschoven. Maar we werden ook aan het twijfelen
gebracht over de werkelijke toedracht. Ron en ik wilden weten wie
welke fouten had gemaakt. Nu heb ik zoiets: Ja, het is duidelijk. Er
zijn een door verschillende mensen fouten gemaakt. Nu kan ik
erkennen dat mijn vader ook verkeerde beslissingen heeft genomen. De
gezagsverhoudingen in de cockpit waren toen natuurlijk heel anders
dan nu. Ik vind het een goede ontwikkeling dat mensen meer durven te
zeggen tegen een hoger geplaatste. Ik kan me niet voorstellen dat
mijn vader niet openstond voor meningen van een ander. Dat de
co-piloot bijvoorbeeld benauwd was mijn vader te corrigeren. Het was
toen wel zo dat als de gezagvoerder zei: We gaan, dat het vliegtuig
dan ook vertrok.”
„Tenerife betekent voor mij niet de
grootste vliegramp in de geschiedenis van de burgerluchtvaart. In
essentie is het nog steeds het ongeluk waarbij ik mijn vader heb
verloren. De omvang wordt wel duidelijk als ik in de plakboeken van
mijn moeder weer alle rouwadvertenties zie. Achterin Tragedie op
Tenerife staat een namenlijst van alle Nederlandse slachtoffers. Je
laat dat op je inwerken, maar ik denk dat het nooit echt goed tot je
door kan dringen. Zo veel slachtoffers, daar kun je je geen
voorstelling van maken. Ik denk dat dat vooral komt omdat mijn vader
erbij betrokken was. Als je ergens heel dichtbij staat, zie je maar
een klein onderdeel van het geheel. Het geloof heeft altijd een
belangrijke rol in mijn leven gespeeld. Elke keer als mijn vader
voor een vlucht vertrok, bad ik voor een behouden terugkomst. Die
zondagochtend heb ik dat niet gedaan. Daarin zie ik nu de leidende
hand van God. Opdat ik niet opstandig zou worden. Het was alsof Hij
zei: Ik kan je gebed niet verhoren, dus bidt ook niet. De
waarom-vraag - Waarom moest hem dit nu overkomen? - heb ik dan ook
nooit gesteld. In al die missers en fouten zie ik Gods leiding. Het
heeft mij bevestigd dat Hij echt bestaat. Daar put ik troost uit.
Als God dit zo heeft gestuurd, dan hoef je mensen niet de schuld te
geven. Dan hoef je ook niet bang te zijn voor je eigen toekomst,
omdat je eigen leven ook zo wordt bestuurd. Ik zit niet lijdzaam te
wachten met mijn armen over elkaar. Maar ik heb wel de zekerheid dat
dingen gebeuren omdat God wil dat ze gebeuren. Dat geeft heeft veel
steun in de verwerking van verdriet. Ik heb wel eens getwijfeld of
er wel een God was. Maar als ik naar Tenerife kijk dan weet ik het
weer zeker. Als de ramp tot doel had mij dat in te laten zien, dan
kun je zeggen: Voor één mens? Moesten zoveel mensen sterven, om één
mens te laten begrijpen dat er een God is? Nee, ik denk dat veel
meer mensen door de ramp Zijn leiding en bestuur zagen. Als dat het
doel was van Tenerife, dan zou het een grote zegen zijn. Het neemt
je eigen verantwoordelijkheid beslist niet weg, maar je mag dan
inzien dat je afhankelijk mag zijn van en vertrouwen kan op Gods
besturing van het leven.
Ik hoop niet dat andere mensen zich door
deze woorden pijnlijk getroffen voelen. Ik kan me voorstellen dat
zij zeggen: Dat is nogal makkelijk praten. Maar ik voel het zo en
put er troost en kracht voor mijn leven uit. Ik ben bang dat veel
mensen zullen zeggen dat ze hier helemaal niets mee kunnen. Voor hun
blijft het een grote ramp. Zij ballen nog steeds hun vuist en
roepen: Waarom? Dat vind ik heel triest. Het enige wat ik kan doen
is bidden of God het ook in het leven van die mensen duidelijk kan
maken.''
|
More languages
English
Nederlands
